‘Something inside so strong’ – wat te doen bij een crisis

Bij het luisteren naar de Top 2000 eind vorig jaar werd ik én heel blij én tot tranen geroerd van het krachtige, bemoedigende lied tegen de Apartheid ‘Something inside so strong‘ van Labi Siffre (hier op youtube). Het inspireerde me tot het schrijven van dit artikel. Ik wil hierin mensen die op dit moment een zware tijd ondergaan, in een crisis zitten, of geloven het leven niet meer aan te kunnen, een hart onder de riem steken en hoop bieden.

The higher you build your barriers
The taller I become.

The further you take my rights away
The faster I will run.

You can deny me,
you can decide to turn your face away.
No matter ‘cause there’s

Something inside so strong,
I know that I can make it,
Though you’re doing me wrong, so wrong.
You thought that my pride was gone, oh no!
There’s something inside so strong!

The more you refuse to hear my voice,
The louder I will sing.

You hide behind walls of Jericho,
Your lies will come tumbling.
Deny my place in time,
You squander wealth that’s mine!

My light will shine so brightly it will blind you,
Because there’s something inside so strong (etc.)

Brothers and sisters, when they insist we’re just not good enough,
When we know better,
Just look ‘em in the eyes and say:
We’re gonna do it anyway!

De tekst van dit nummer kan in mijn ogen een ‘life-line’ zijn als je een zware periode moet doorstaan. En er zijn meer ‘overlevingslijnen’ die ik je zou willen toewerpen. Ze helpen echt, maar ze zijn niet gemakkelijk, want het vraagt een innerlijke verandering. En daar is wel wat inzet voor nodig, terwijl je dat misschien juist nu zo moeilijk kunt opbrengen. Maar als je toch aan de gang gaat en doorzet, tegen alle eventuele wanhoop, vermoeidheid, ongeloof en tegenzin in, kan resultaat niet uitblijven.

Het is namelijk een wet: dat wat je aandacht geeft, groeit. Oftewel, hoe meer je naar het licht kijkt, hoe zwakker de duisternis in je leven wordt. Dit is in de meeste gevallen een geleidelijk proces, dus wat geduld is wel nodig.

Als je op dit moment in een diepe put zit, zonder een uitweg te zien, zou ik om te beginnen tegen je willen zeggen: Houd vol. Je bent al tot zover gekomen. Elke dag is er één, die je weer doorstaan hebt en waarin je dus iets overwonnen hebt. Je hebt die innerlijke kracht dus al.

There’s something inside so strong!

En weet dat je hier niet alleen in bent, ook al voelt het wel zo en kan het een ontzettend eenzaam proces zijn. Het kan zijn dat je complete wanhoop voelt, en verdriet die zo verpletterend is, dat het je helemaal omver werpt en waarvan je denkt dat die nooit meer overgaat. Misschien denk je: ik kan dit geen dag langer verdragen, maar ik moet! Of: niemand weet echt wat ik doormaak, niemand kan me helpen en ik kan niet meer. Maar alles gaat een keer voorbij en misschien lees je dit niet voor niets. 

Hier volgen enkele reddingslijnen. Eén van deze hulplijnen kan al een verandering teweeg brengen. Dat is mijn ervaring en ook die van vele anderen. Maar ik zou zeggen, probeer er minimaal twee uit.

1. Acceptatie

Begin met je gevoel toe te laten. Mag je huilen van jezelf? Mag je boos zijn? Durf je je wanhoop te voelen? Of leid je jezelf af en houd je je groot? Misschien herken je jezelf dan in de persoon, beschreven in dit treffende liedje, van Maan.

Probeer ook het verzet tegen je situatie te herkennen, hoe subtiel misschien ook. Voelt het te zwaar? Vind je het onrechtvaardig? Duurt het te lang? Krijg je te weinig steun? Kijk naar wat je denkt en ga daar niet in mee. Wie zou je zijn zonder deze gedachte? En hoe zou het dan voelen? Als je dit standvastig doet laat deze negatieve houding na verloop van tijd vanzelf los en kan er acceptatie of berusting ontstaan.

Nou denk je misschien: ik kan en wil deze situatie niet accepteren! Of: wat heeft dat voor zin, daar verandert de situatie toch niet mee!

Dat zijn ook legitieme en begrijpelijke gedachten. Natuurlijk wil je er vanaf, natuurlijk wil je hieruit, wil je dat het voorbij is, dat het weer als vanouds zou zijn, dat je weer gelukkig bent. Dat gun je jezelf en dat is ook een vorm van zelfliefde. Maar met verzet en negativiteit kom je niet echt verder. Je bent dan verstrikt in de negatieve bron. En dat geeft altijd stress en frustratie.

Het is eenvoudig zo: de situatie is op dit moment zoals het is. Het is al zo. Wat als dit zo mag zijn? Al was het voor een moment. Wat als je op dit moment waar laat zijn dat het nu zo is? Wat gebeurt er, hoe voelt het als je, alleen nu, even de strijd even laat varen? Hoe ellendig, verdrietig en moeilijk je situatie ook is. Wat als dit aspect van je leven er ook mag zijn? Zie het als een experiment. Zeg maar eens ja, hoe klein en zachtjes ook, en al is het slechts naar één aspect van je situatie.

Na jaren van worsteling, zoeken en teleurstellingen kwam er een dag dat er in me opkwam: ik geef het op, ik moet er maar mee leren leven. Dat was dus niet echt van harte acceptatie, maar wel een loslaten van de strijd, een kleine ja. Het bleek achteraf een keerpunt te zijn.

Wat ik hier ook wil benadrukken: als je in een moeilijke tijd zit op dit moment, doe er alles aan om niet jezelf te veroordelen. Weiger dat pertinent en altijd. Het is nooit terecht. Je hebt gewoon niet alle informatie over waarom je in deze situatie zit en hoe je er in terecht bent gekomen. Jezelf op één of andere manier beschuldigen maakt het veel zwaarder dan het hoeft te zijn. Stop daarmee.

N.B.: blijf niet in een ongezonde situatie. Dat is verzwakkend en geen goede toepassing van acceptatie. Wat ik met acceptatie bedoel is: zeg volmondig ja tegen waar je je nu bevindt, zonder oordeel, en doe vanuit deze positieve houding al het mogelijke om daar verandering in te brengen. Acceptatie is namelijk niet hetzelfde als stilstaan.

Als acceptatie niet lukt, of je kunt je situatie op dit moment niet veranderen, kijk dan of de volgende reddingslijn meer haalbaar voor je is.

2. Besluit nemen

Besluiten doen wonderen. Ze zijn ontzettend krachtig, zo krachtig dat ze het leven de andere kant op kunnen doen stromen. Het gaat hier niet om het soort besluit, dat uit je hoofd komt, maar uit iets diepers in jezelf, uit je hart, je buik of uit je tenen. Ook dit kun je niet forceren, maar je kunt er wel over contempleren.

Hoe zou het zijn als je zou besluiten om hier overheen te komen. Als je zou besluiten dat je er alles aan zal doen om deze (innerlijke) situatie te overwinnen! Als je besluit dat het leven jou niet klein zal krijgen. Als je besluit: ik geef niet op! Ik ga hoe dan ook overleven. Sterker nog, gelukkig worden! Ik besluit te vertrouwen! Welk besluit ook maar voor jou past. Besluitkracht is ‘something inside so strong’! En dat jij zegt: dat ga ik aanspreken en daar ga ik op bouwen! Telkens opnieuw, elke dag weer.

Labi Siffre roept op tot vele bekrachtigende besluiten, ondanks het grote onrecht, het leed en de machtsongelijkheid:

The higher you build your barriers
The taller I become.

The further you take my rights away
The faster I will run.

The more you refuse to hear my voice,
The louder I will sing.

Brothers and sisters, when they insist we’re just not good enough,
When we know better,
Just look ‘em in the eyes and say:
We’re gonna do it anyway!

3. Andere mindset

Als het niet lukt om een besluit te nemen, heb je misschien meer aan deze reddingslijn. De kleinste innerlijke beweging van ‘omlaag kijken’ naar ‘omhoog kijken’ werkt al, hoe minimaal ook. Als je wilt is er altijd iets te vinden dat jou helpt om je iets beter te voelen dan nu, al was het maar 1%. Je motivatie en inspanning zijn genoeg, er zal dan een idee in je opkomen. Als je dit idee vervolgens met aandacht uitvoert, kan een positieve verandering in je stemming niet uitblijven.

Om wat voorbeelden te noemen:

• Kunst bekijken
• Inspirerende boeken lezen of lezingen beluisteren
• Bellen of afspreken met een vriend of vriendin
• Mooie muziek luisteren
• In de natuur zijn of bewegen
• Iets maken
• Een geleide meditatie of yoga
• Opschrijven waar je dankbaar voor bent (is zeer krachtig)
• Je kunt ook een iets positiever gevoel met je verbeelding oproepen. Denk dan aan iets of iemand van wie je houdt, of aan een plek waar jij je vaak fijn hebt gevoeld, of aan wat dan ook dat jou een goed gevoel geeft.

Maar geef je verdriet ook de ruimte, laat je tranen stromen en vang ze op in je hart. (Zie ook eventueel Omgaan met verdriet)

Negatieve mindset: het ligt niet aan jou

Als kind moeten we om psychisch/emotioneel te overleven geloven in een positief leven en een positief mensbeeld: het sprookje, dat we altijd nog lang en gelukkig leven, dat de slechteriken altijd straf krijgen en dat de mens altijd goed is en ons goed zal behandelen. Met andere woorden, dat we zonder tegenslagen en pijn het leven door kunnen wandelen.

Als dit niet gebeurt, bijvoorbeeld doordat onze ouders of leraren ons verkeerde voorbeelden of verkeerde boodschappen geven, of ons niet goed genoeg behandelen, gaan we denken dat dit aan ons ligt. Hier wordt het brein op een negatieve manier geprogrammeerd. Dit komt in ons onbewuste terecht en gaat ons leven voor 80% bepalen. Deze negatieve programmering wordt vervolgens voortgezet en versterkt door de sociale media, reclames en het overwegend negatieve nieuws.

We leerden (en leren) dus om negatief te denken (over onszelf, de ander, ons lichaam, de situatie en de toekomst) en zo zijn we meer gewend geraakt aan negatieve dan aan positieve emoties. Het is dus niet jouw schuld, noch die van je ouders, grootouders, overgrootouders, enzovoorts, wie dan ook! Je hebt niets fout gedaan, noch heb je een verkeerd karakter of te weinig kwaliteiten. Het is eenvoudig hoe het leven hier op aarde gaat. Bij de één heeft dat heftiger gevolgen dan bij de ander, maar dit is de ‘deal’. Zo is het leven. Het leven is geen sprookje en komt nooit ‘gratis’. Het daagt ons vaak tot het uiterste uit.

Gevolgen

Helaas werkt deze programmering op de gebieden waarin dit speelt saboterend. Het geeft negatieve gevolgen en houdt ons gevangen in een situatie waarin we niet willen verkeren.

Dat ga ik wellicht een keer uitgebreid in een ander artikel uitleggen! Maar voor nu is het belangrijk om te beseffen dat negatieve gedachten toxisch zijn, waardoor we psychisch en lichamelijk ziek kunnen worden. Op zijn minst zullen ze ons op één of andere manier belemmeren of verlammen.

Gedachten vanuit de negatieve bron maken je ongelukkig en kunnen enorme schade aanrichten en je zo tot wanhoop brengen dat ze zelfs tot zelfmoord kunnen leiden. Ze zijn dus absoluut niet onschuldig.

You hide behind walls of Jericho,
Your lies will come tumbling.

(Jij blijft verborgen achter de leugens van de veroordelingen.)

Negatieve gedachten hebben een grote rol in het veroorzaken van negatieve emoties, zoals somberheid, depressie, jaloezie, achterdocht, angst, rancune, twijfel, woede, machteloosheid, hopeloosheid, wanhoop, enzovoorts.

Ik noem er enkele, misschien herken je ze.

Als je ze leest, weet dan: dit zijn aannames, niet De Waarheid!

• Ik ben niet goed genoeg
• Ik schiet tekort
• Ik ben niet waardevol
• Het gaat toch nooit lukken
• Ze kwetste me bewust
• Hij zal me verlaten
• Ik kan niet zonder haar/hem/dat
• Ik zal altijd alleen blijven
• Ik ben zwak/nutteloos/een last/ongedisciplineerd/schuldig/vul maar in
• Ik hoor nergens bij
• Wat een sukkel/bitch
• Dit had nooit moeten gebeuren
• Er gaat vast iets ergs gebeuren
• Had ik maar…
• Niks gaat goed
• Ik ben machteloos
• Ik heb de kracht niet om…
• Ik houd dit niet meer vol
• Ik word nooit meer beter
• Zij zijn beter af zonder mij
• Ik heb geen recht op liefde/geluk/overvloed.

Je kunt dus met dit soort gedachten in een negatieve spiraal naar beneden terecht komen en ernstig gaan lijden, veel ernstiger dan wat de feitelijke omstandigheden zelf zouden veroorzaken, hoe verdrietig, pijnlijk of beperkend ook. Geloof ze dus niet, ook al lijken ze nog zo waar.

Brothers and sisters, when they insist we’re just not good enough,
When we know better.

Wat is dan een goede mindset?

Ik noem wat ideeën waarvan je er misschien 1 of 2 kunt vinden, die jou iets meer kracht geven.

Het leven zal altijd uitdagingen geven en er zullen altijd redenen zijn om ongelukkig te zijn, maar je moet er zelf bovenop komen.

You can deny me,
you can decide to turn your face away.
No matter, cause there’s something inside so strong.

Er zijn altijd mogelijkheden. Maar het is aan jou om die te willen zien en te grijpen. Je hebt blokkerende en ongelukkig makende gedachten, maar niemand kan ingrijpen in jouw denkwereld. Dat kun je alleen zelf door je bewust te worden van wat je door de dag heen allemaal denkt. Je hebt angsten en negatieve gewoonten, maar het is aan jou of en zo ja wat je daaraan gaat doen. The Work van Byron Katie vind ik altijd zeer behulpzaam.

Er is alleen het Nu.
Dit idee is in de tijd dat ik dacht dat ik het niet meer aankon letterlijk mijn reddingslijn geweest. Als ik aan de toekomst dacht, met nog meer leed in het vooruitzicht, werd ik wanhopig. Dat weigerde ik met het zinnetje: Kan ik dit nú verdragen? Dan is het nú oké. Er is nooit een toekomst! Het verleden is voorbij!

Ook later, toen ik door een periode van verlies heen moest, heeft deze gedachte geholpen en een boost gegeven aan mijn ontwikkeling. Wat een enorm verschil in beleving maakte het, toen ik stopte met al die verhalen in m’n hoofd over hoe leuk het toen nog was en dat dat er nooit meer zou zijn!

Het Nu is altijd oké.
Deze gedachte vloeit voort uit de vorige. Ga maar eens na wat je aan het doen bent, op verschillende momenten van de dag. Misschien zie je enorm tegen schoonmaken op, maar als je eenmaal bezig bent, voelt het dan echt zo vervelend als je dacht? Misschien krijg je een operatie. Maar nog niet op dit moment! Hoe is het NU? Je situatie is misschien heel erg verdrietig en je moet steeds huilen. Maar wat als je met je hele hart bij je verdriet bent? Voelt dat dan niet oké? Misschien heb je te weinig geld. Maar mis je Nu iets? Nu, op dit moment? Zelfs als je je in een zware periode van je leven bevindt: is het Nu een probleem, nu je je tanden aan het poetsen bent, op de fiets zit, of wat dan ook aan het doen bent? Zie je het?

Probeer dit maar eens uit als je wilt: zeg hardop wat je nu aan de oppervlakte aan het doen bent (ik zit op de bank, ik lees dit artikel, houd een kopje thee in mijn hand, dat voelt warm, enzovoorts). Wat doet dat met je?

Hoe we met onze crisissen omgaan definieert ons.
Als het leven altijd meezit, kan je nog niet echt weten hoe je karakter is. Pas als je voor enorme, echt moeilijke uitdagingen staat kom jij tevoorschijn. Wat ga je doen? Ja, je bent ergens slachtoffer van geworden en dat is belangrijk om te erkennen. Ook is het helend om je emoties hierover toe te laten en te omarmen. En daar alle tijd voor te nemen die nodig is. En ja, deze uitdaging aangaan kan veel angsten oproepen. Wanneer ga je ze tegemoet treden?

Just look ‘em in the eyes and say:
We’re gonna do it anyway!

Wanneer ga je in je kracht staan? Een goede vriendin/collega en ik moedigden elkaar wel eens als volgt aan. Nadat we uitgebreid geklaagd, gefoeterd en gehuild hadden om het onrecht in ons leven, en de ander vol mededogen en begrip geluisterd had, zeiden we iets als: ‘Oké, wat als je je (zelf)veroordeling loslaat?’ Eerste reactie: ‘Nee, nee, dat kan ik nog niet!’ En dan: ‘Je krijgt 10 seconden!… Nee, 3!’ Altijd lachen daarna!

Geschenken komen vaak vermomd als crisissen.
Betekenis: Het leven is niet je vijand als jou iets ergs overkomt. Hoe zou het voor je zijn als je erachter zou komen welke lessen je hieruit te leren kreeg, die je op geen enkele andere manier zou leren? Of als je alleen hierdoor tot zelfontwikkeling, zelfliefde, naastenliefde, kracht, moed, of iets anders dat voor jou belangrijk is gestimuleerd zou worden?

Kies moedwillig voor hogere gemoedstoestanden.
Kijk eens om je heen terwijl je hardop zegt: ‘Ik waardeer je, ik dank je, ik houd van je’. Ook al voel je er nog niets bij, blijf het een tijdje doen. Je gaat dan zien hoeveel je hebt om dankbaar voor te zijn: de verwarming, de bank, de apparaten, je gordijnen, enzovoorts. Ze komen allemaal een behoefte van jou tegemoet, ze dienen jou in zoveel opzichten. Kijk dan ook eens naar wat jij allemaal doet en herhaal hardop ‘Ik waardeer je, ik dank je, ik houd van je’. Wat gebeurt er? Kun je zien hoeveel goeds jij de hele dag voor jezelf en anderen doet? En hoeveel je eigenlijk hebt? Als je dit vaak doet, went je brein aan deze gemoedstoestand.

Draai alle negatieve gedachten om in positieve.
Zoals:

• Ik kan dit wel!
• Ik heb de kracht om vol te houden. Something inside so strong
• Dit komt goed.
• Dit is niet voor niets.
• Dit gaat voorbij.
• Ik ga dit leren.
• Ik doe er toe.
• Ik waardeer mezelf. Ik help mezelf hier doorheen.
• Deze crisis zal me iets brengen.
• Ik ga dit overwinnen en kom er sterker uit.
• Ik geloof in mezelf.
• Wat er ook gebeurt, ik kan het aan. I know that I can make it!
• Mijn leven zal steeds beter worden.
• Ik hoor bij mezelf.
• Ik ben sterk, waardevol, mooi en belangrijk. You thought that my pride was gone, oh no!
• Mijn unieke bijdrage is onmisbaar, alleen al door er te zijn.
• Ik kan veel geven.

Ergens voorbij het midden van deze versie van ‘Something inside so strong’, staat de ongezongen tekst:

Believe in yourself
and all that you are.
Know that there is
something inside you
that is greater
than any obstacle.

Deze tekst vind ik ook zo mooi en bekrachtigend. Want hoe vaak denken we niet dat wat we moeten overwinnen groter of sterker is dan wijzelf? Maar draai het eens om:

The higher you build your barriers,
the taller I become.

Hoe voelt het als je zou denken: Dit verdriet, de pijn en de eenzaamheid voelen overweldigend, maar ik weet dat er is something inside dat groter is dan ik en dit kan dragen. Of: Het lukt me niet om m’n ziekte te overwinnen, maar er is iets in mij dat groots, krachtig en wijs is en dat mij leidt. Als je een baan verloren hebt: Ik vind misschien nooit meer een leuke andere baan, maar ik ben zoveel meer en grootser dan alleen een werknemer (Believe in yourself and all that you are). Of: Deze verslaving/slechte gewoonte is te sterk voor mij om te doorbreken, maar er is something inside you that is greater than any obstacle. N.B.: ‘ANY obstacle.’!

4. Spirituele visie

De vierde reddingslijn, naast acceptatie, een besluit nemen en een positieve mindset, kan een spirituele visie zijn. Dit is voor mij ook, naast proberen in het nu te zijn, een heel belangrijke reddingslijn geweest. Ik kon absoluut niet accepteren, noch een krachtig besluit nemen en m’n mindset kon ik niet positief krijgen. Maar de gedachte ‘dit is niet voor niets, ik moet hier doorheen’ was de strohalm waaraan ik me vasthield.

Een spirituele visie is natuurlijk heel persoonlijk en ook dit kun je niet aan jezelf opleggen. Maar als je gelooft in iets Hogers in jezelf dan jouw persoonlijkheid, iets machtigers dan je eigen kracht, iets wijzers en liefdevollers dan wat jij als persoon toont, dan is dat mijns inziens een enorme steun in donkere tijden. Dit is voor mij de hele betekenis van het nummer Something inside so strong, en verreweg de krachtigste hulpbron om zware tijden te doorstaan.

Mogelijke doelen van een crisis

Het kan enorm helpen als je de crisis of uitdaging waar je nu mee te maken hebt zelf een betekenis geeft. Ik geef hier wat ideeën, maar de betekenis die jij eraan geeft, is het belangrijkst.

• Het kan zijn, dat deze situatie je dwingt om iets onder ogen te zien, bijvoorbeeld dat je nog oude emoties bij je draagt, die verwerking nodig hebben, of dat je in een toxische relatie zit en weg moet gaan, of dat dit werk niet meer bij je past en je iets anders moet gaat doen.
• Vaak zijn het, zoals eerder genoemd, stimulansen om bepaalde eigenschappen te ontwikkelen, zoals eigenwaarde, zelfvertrouwen, mededogen, kracht, of geduld.
• Voor wie voor een spirituele visie open staat: veel leed schijnen we mee te maken om in korte tijd veel karma af te lossen (het voert te ver om hier nu dieper op in te gaan, maar ik wilde het wel genoemd hebben).
• Een ander belangrijk doel van een crisis kan zijn om een levensles te leren. Levenslessen kunnen bijvoorbeeld zijn: een moeilijke situatie overleven, doorzetten terwijl je situatie uitzichtloos lijkt, iemand of jezelf vergeven, je grenzen stellen, op eigen benen staan, verbinding aangaan.

Betekenisgeving kan je uit een slachtoffergevoel halen en zet je in het bekrachtigende idee van de eigen verantwoordelijkheid.

Negatieve spirituele visies

Er zijn helaas ook negatieve spirituele visies, zoals ideeën die alleen maar angst aanjagen of schuld aanwakkeren. Of bepaalde Godsbeelden, die juist niet behulpzaam zijn, zoals: God straft mij! Of: God heeft mij verlaten, negeert mij, ziet mij niet, helpt mij niet, maakt geen contact. Of: God heeft dit veroorzaakt. Dan plak je eigenlijk een mensbeeld op het Goddelijke. Dat klopt mijns inziens niet. Je wordt er in ieder geval niet blij van, het verlamt alleen maar.

God lijkt op elektriciteit

Er wordt gezegd dat God (of de Bron, Spirit, Hogere Intelligentie, Boeddhanatuur, het Zijn, of hoe je het ook wilt noemen) alomtegenwoordig is en onvoorwaardelijk liefdevol. Met andere woorden: hier en nu aanwezig, altijd en overal, dus ook nu in jou, en altijd helend, beschermend, vervullend, gevend, want liefdevol.

Waarom ervaren we dat dan (vaak) niet en juist niet als we het het hardste nodig hebben? Misschien omdat we de verkeerde kant op kijken? (naar buiten) Of naar de verkeerde stem luisteren? (criticus, angstige innerlijke kind)

De metafoor die ik behulpzaam vind is om God te vergelijken met elektriciteit: het is overal aanwezig, maar je moet wel zelf de stekker in het stopcontact steken en houden, anders blijf je in de duisternis en de kou zitten.

Hoe doe je dat? Door je telkens opnieuw te richten op iets positiefs, op wat er wel is, op wat je wel ontvangt, op ‘something inside so strong‘, op je hart, of door van binnen stil te worden en te luisteren naar dat kleine bescheiden stemmetje dat jou zachtjes de goede richting aanwijst. Met negatieve gedachten koesteren haal je steeds weer de stekker uit het stopcontact. Dan kunnen het overvloedige licht en de warmte jou niet bereiken:

Deny My place in time,
you squander wealth that’s Mine!

Maar als je je steeds weer opnieuw afstemt:

My light will shine so brightly it will blind you,
Because there’s something inside so strong

Als een spirituele visie niet bij je past en acceptatie, een krachtig besluit en het toepassen van een positieve mindset lukken niet, dan is er altijd nog:

5. Hulp vragen

Dit is wat mij betreft de vijfde reddingslijn. Dat kan aan een ander, het Hogere of aan jezelf zijn.

Velen van ons denken dat we het allemaal alleen moeten oplossen. Maar dit is mijns inziens een misverstand en belemmerend en vertragend in je proces. We zijn per definitie afhankelijk van elkaar: zonder bakker geen brood op de plank, zonder bouwers geen huis, enzovoorts. Waarom zouden we dan niet afhankelijk van elkaars expertise en talenten mogen zijn als het gaat om psychische problemen?

Bovendien kom je per definitie niet buiten je eigen blinde vlekken. En het is handig als iemand de juiste vragen aan je stelt, vragen waar je zelf misschien niet opkomt, of zonder hulp lastiger kunt beantwoorden. Ook krijg je vaak – als het goed is – nieuwe perspectieven op je situatie, die goed kunnen helpen.

Hulp vragen aan een naaste

Het is alleen wel heel belangrijk dat je hulp krijgt van de juiste persoon. In het geval van psychisch/emotionele nood acht ik het een voorwaarde dat degene die hulp biedt, een harte-verbinding met je maakt. Dat is in mijn ervaring het helende aspect, als iemand met je meevoelt en jou probeert te begrijpen en zich in te leven in jouw situatie. Dat kan niet iedereen en dat hoeft ook niet. Maar als je empathie mist kun je beter even stoppen met het gesprek en preciezer aangeven waar je behoefte aan hebt. Als de ander dat niet in huis heeft of niet wilt, stel je dan niet te kwetsbaar op bij deze persoon.

Wat kun je doen als naaste:

Ongevraagde adviezen zijn zeker in een precaire situatie als zielennood uit den boze. Hoe goed bedoeld ook, het is vaak vernederend, je neemt daarmee eigenlijk afstand en ‘dwingt’ hem of haar iets aan jou te geven (dankbaarheid, waardering, aandacht), terwijl de ander het juist zo ontzettend hard nodig heeft om iets van jou te ontvangen. Ga niet in die ‘redders-rol’.

• Je kunt als helper wel altijd vragen: Wil je horen wat mijn ideeën hierover zijn? En als de persoon nee zegt, dat zonder gedoe accepteren.
• Soms wil iemand in psychische nood wel horen hoe jij ermee bent omgegaan toen jij in een soortgelijke situatie zat. Maar vraag toch eerst of hij of zij daar open voor staat.
• Een oprechte aanraking of een meevoelende reactie doet vaak meer dan de slimste wijze opmerking.
• Praktische hulp bieden en meedenken wat er op dat moment nodig is, kan ook een enorme troost en steun zijn.
• Moeite doen, contact maken, een ‘brug slaan’ naar de ander, ook al weet je niet wat je moet zeggen, is vrijwel altijd goed en het wordt vaak dankbaar ontvangen.

Hulp vragen aan een professional

Als het een professional betreft, zou het voor mij tevens een voorwaarde zijn dat hij of zij in de sessies niet achter de laptop blijft zitten. Dan is de aandacht verdeeld en kan er niet alleen niets wezenlijks gebeuren, maar het voelt ook heel naar. Alsof je als een object gezien en behandeld wordt of als iemand die gered moet worden (een grote valkuil). Het zo helende menselijke contact kan er dan niet echt zijn.

Dit is mijns inziens ook het geval als therapeuten jou in jouw kwetsbare positie vragen om (figuurlijk) je broek uit te trekken, terwijl zij zelf hun broek hoog onder de oksels vastgeknoopt houden! Daar bedoel ik mee, dat sommigen de meest pijnlijke vragen kunnen stellen, zonder daar met een gezichtsuitdrukking en gevoel op te reageren. Dat voelt voor mij als een emotionele verkrachting.

Dus let goed op bij wie je om hulp vraagt. Er zijn veel goede therapeuten, maar het moet echt goed en veilig voelen om in deze moeilijke en kwetsbare situatie goed geholpen te kunnen worden. Schiet echter ook niet de andere kant op, dat je denkt dat niemand jou kan helpen. Dat is ook maar een aanname.

Hulp vragen aan het Hogere

Als je gelovig bent en je bidt tot jouw God, vraag dan niet om het weghalen van jouw probleem of tekort. Dan vraag je vanuit een houding van tekort en verzet. Nee zeggen tegen dat wat is verzwakt en heeft geen veranderingskracht. Het werkt niet. Het is klagen en hopen dat er vanzelf een keer iets verandert. Maar als dat zo zou werken, waarom heeft dat tot nu toe dan nog niet gewerkt? ‘When you don’t change, nothing changes.’

Vraag oprecht en u zal gegeven worden

Vraag liever om kracht om jouw situatie aan te kunnen, of om wijsheid, helderheid, leiding en ingevingen die jou op het juiste pad brengen, of om zo stil te worden dat je contact met het Hogere kunt ervaren. En als je om hulp vraagt, let dan goed op wat voor antwoorden je krijgt. Die kunnen op verschillende manieren komen: een inzicht, een symbool dat op je pad blijft komen, een stemmetje in jezelf dat iets zegt als: ‘Ga daar weg’, een vredig gevoel, iemand die jou plotseling belt, waardoor je iets ontvangt of kunt geven, een bepaald liedje op de radio waarvan de tekst jou raakt en iets helder maakt. Hoe vaker je op deze manier om hulp vraagt, en ziet dat je antwoord krijgt, hoe sterker je vertrouwen wordt.

Wonder

Soms kan er een wonder gebeuren, in ’the dark night of the soul’: als je zo diep zit, zo compleet wanhopig bent en zeker weet dat je er zelf niet uitkomt, dat je op je knieën valt, je overgeeft, alle controle loslaat en innerlijk uit alle macht schreeuwt om hulp. Het wonder kan komen in de vorm van een genezing, of een overweldigende troost of liefde. Wie dat heeft meegemaakt zal dat nooit meer vergeten en nooit meer twijfelen aan het bestaan van een Hogere Liefdesmacht.

Schrijven met je innerlijke leiding

Het vraagt wat oefening, maar je kunt ook leren schrijven met je innerlijke leiding of gids. Schrijf je vraag op, laat hem dan weer los en richt je aandacht naar binnen naar een diepe plek in jezelf, waar je voorbij gaat aan plaats, tijd, persoon en al je gedachten, en verblijf even in het niets. Laat dan je vraag opnieuw opkomen, luister geconcentreerd naar wat er als antwoord komt en schrijf meteen op wat het eerste in je opkomt. Het kan een beeld zijn, of een gevoel of uitleg over iets. Niet twijfelen, gewoon gaan schrijven, dan kom je in een flow en zal het steeds duidelijker worden.

Hulp vragen en geven aan jezelf

Eén van de krachtigste hulpmiddelen in het doorstaan van zware tijden in je leven vind ik de helende relatie die je met jezelf kunt ontwikkelen. Dat is ook echt ‘something inside so strong‘! Je kunt op vele manieren jezelf helpen en begeleiden in een crisis. Persoonlijk vind ik gesprekjes voeren of schrijven met m’n innerlijke kind heel behulpzaam. Goed luisteren en gehoor geven aan waar je nu behoefte aan hebt is ook heel fijn en helend. Je geeft jezelf dan wat je vroeger tekort bent gekomen, toen je het moeilijk had als kind.

Behulpzaam zelfonderzoek

Misschien helpt ook deze oefening:

• Denk aan iets waarvan je gelooft dat je het niet kunt bereiken
• Voel in je lichaam waar er spanning, pijn of verdoving komt
• Wat is de bijbehorende emotie?
• Welke leeftijd past hierbij? (Vertrouw je intuïtie)
• Welke herinnering komt er in je op?
• Welk besluit nam je toen?
• Help nu als volwassene dit innerlijke kind (gesprekje aangaan, voor hem/haar opkomen, troosten, bemoedigen, wat er ook in je opkomt dat nodig is)
• Wat als ik die hulp als kind had gekregen, hoe had ik me dan gevoeld?
• En hoe voelt dát? En ga verder met deze vraag tot je niet verder kunt.
• Dan: zie jezelf als veel ouder dan nu en kijk nu naar de volwassene die je nu bent.
• Doe hetzelfde als met het innerlijke kind.

Tot slot