Iedereen heeft gevoelsmatig een emotionele bankrekening in relatie tot een belangrijk persoon. Dat kan zijn met je partner, maar ook met vrienden, familie (niet je kinderen). Je voelt precies of deze ‘bankrekening’ in balans is met die van de ander.
Credit
Net als op een gewone rekening kan hier wat gestort worden of van afgehaald. Storten doe je door de ander iets te geven. Dat kan zijn: waardering, aandacht, oprechte belangstelling, je tijd, energie en kwaliteiten (klusjes, inspiratie, luisteren, iets openhartig delen, iets voor de ander over hebben e.d.), bevestiging, verrassingen, een knuffel, intimiteit, steun, elke vorm van positief contact, cadeautjes, begrip, enzovoorts. Ik noem dit ook wel eens een brug slaan naar de ander. Een goede, fijne, liefdevolle relatie is een relatie waarbij bij beiden de emotionele bankrekening goed gevuld is. Beiden zijn emotioneel rijk. Zo’n relatie heeft een stevige basis en kan wel een stootje hebben. Beiden hebben veel ‘credit’ opgebouwd.
Debet
Je haalt aan de andere kant van de emotionele bankrekening van de ander af door negatief gedrag, zoals afwijzing, veelvuldig kritiek, negeren, manipuleren, niet reageren op pogingen tot contact, niet luisteren, niet veel voor de ander doen, over een grens van de ander gaan, vreemdgaan, liegen e.d.. Iedereen begrijpt denk ik wel meteen wat ik bedoel. Als er weinig gestort wordt en/of er teveel van afgehaald wordt, raakt de emotionele bankrekening leger tot er een tekort ontstaat. Dit voelt heel naar, eenzaam, irriterend. Het is heel moeilijk om vanuit een tekort op de emotionele rekening van de ander te storten en als de ander het ook zo ervaart, kan er bij beiden een ‘debet’ ontstaan. Dit is vanzelfsprekend een gevaar voor de relatie.
Disbalans
Ook kan het zijn, dat je vanuit je overlevingsstrategie maar blijft geven aan de ander, terwijl je zelf allang emotioneel in de min staat. Dan ervaart de ander geen tekort, hij of zij voelt zich tevreden over de relatie, maar jij voelt de disbalans. Als je bijvoorbeeld uit angst, gebrek aan assertiviteit, gewoonte of een gevoel van minder waard of belangrijk zijn dan de ander dit niet bespreekbaar maakt en samen probeert op te lossen, gaat het knagen en zul je ontevreden worden en blijven. Dit uit zich vaak in terugtrekken of vitten op de ander. Op deze manier, dus door van de emotionele bankrekening van de ander af te halen, probeer je de balans te herstellen. Op zich is dit een begrijpelijke poging en de intentie is goed, maar deze manier werkt vanzelfsprekend niet, het is schadelijk voor de relatie. Als je in de min staat, kun je nog maar weinig hebben van de ander en, vice versa, de ander ook van jou als die in de min staat. En dat werkt ook cumulatief: elke keer dat je in het verleden een tekort ervoer telt hierbij op.
Als je twijfelt over je eigen disbalans-gevoel, in de zin dat je denkt dat het aan jou ligt, hanteer dan de volgende sociale stelling: telkens als jij je rot voelt, is de ander op één of andere manier over je grens gegaan (emotioneel, fysiek, financieel, seksueel, psychologisch of energetisch). Vertrouw op je gevoel. Is er sprake van gelijkwaardigheid, respect, loyaliteit, fairness, wederzijdsheid of niet? NB: Deze stelling geldt niet voor mensen met een psychische stoornis.
Wat kun je aan een disbalans of debetsituatie doen?
Om te beginnen, indien mogelijk: gaan storten en stoppen met er vanaf te halen! Daarnaast: oude koeien kun je maar beter wel uit die sloot halen. Het tekort, de oude of nieuwe pijn bespreekbaar maken, is heel belangrijk. Het is dan wel cruciaal dat je het zo verwoordt dat de ander het kan horen, dus niet met verwijten. De ander moet bovendien het vermogen en de moed hebben om er echt goed naar te luisteren en op zichzelf te reflecteren om te ontdekken of hij of zij wat de ander zegt kan herkennen. Als je wat de ander zegt meevoelend kunt begrijpen, zal de ander zich gehoord en gezien voelen en herstelt de emotionele balans.
Soms is het ook voldoende herstellend om ineens te zien hoe de ander eigenlijk altijd al gestort heeft op jouw emotionele bankrekening, maar ongezien door jou, omdat je een andere ‘liefdestaal’ spreekt. Jouw manier van storten kan bijvoorbeeld zijn veel waardering uiten en die van de ander is wellicht dienstbaarheid naar jou, door veel voor je te doen, maar niet veel complimenten te geven.
Of je kunt gaan begrijpen, dat de ander bepaalde beperkingen heeft, waar hij of zij niets aan kan doen. Dan zul je dit bepaalde gedrag minder ervaren als dat er van jouw emotionele bankrekening afgehaald wordt. Je kunt je dan richten op de kwaliteiten, die ook aanwezig zijn, en dit kan helpen de balans te herstellen. Voor de ander is dit geruststellend, waardoor hij of zij weer meer kan ‘storten’.
Als dit allemaal niet (meer) mogelijk is, moet er wat anders gebeuren, want in een relatie blijven waarin je chronisch tekort komt, is niet gezond. Als het om een partner of een vriend(in) gaat, zou je kunnen overwegen om afscheid te nemen. Het gaat in dit artikel te ver om hier verder op in te gaan, al wil ik genoemd hebben, dat dit vanzelfsprekend vaak een zeer moeilijke stap is.
Familie
Als het om een familielid gaat, is dit nog moeilijker en zelfs soms onwenselijk. Dat hangt van de aard van de grensoverschrijding en de situatie en de persoon af. Als het bijvoorbeeld je moeder of vader is, die weinig heeft gestort en/of teveel van je emotionele bankrekening heeft afgehaald, ben je al vanaf je jeugd chronisch in de min komen te staan. Dit heeft ernstige gevolgen voor jou. Ook hier ga ik nu niet dieper op in. Voel je niet schuldig als je dan op (veel) latere leeftijd nog steeds boos op je ouder reageert. Het is heel begrijpelijk. Met je ratio (‘ze zijn al zo oud’, ‘ik hoor voor ze te zorgen’, ‘ze konden er niets aan doen’, etcetera) komt de verstoorde balans niet in evenwicht.
De emotionele bankrekening met jezelf
Wat is er nodig bij een verstoorde balans met je moeder en/of vader? Wat vaak voorkomt, is dat je onbewust van de desbetreffende ouder nog verwacht dat hij of zij de balans alsnog herstelt, door jou nu wel serieus te nemen, je nee te respecteren, belangstelling voor je te tonen, enzovoorts. Je hebt dan nog niet als feit waar laten zijn, dat dit nooit zal gebeuren. Je hebt je verlies nog niet genomen. Ze zullen het nooit meer goedmaken. Je staat bij hen voor altijd in de min. De wond die dat heeft gegeven, zul je zelf moeten genezen. Dit vraagt een krachtige, volwassen houding naar jezelf. Je hoeft je ouders niet ineens leuk te vinden of te vergeven, maar als je jezelf wilt genezen, heb je de moed en bereidheid nodig om je mensbeeld realistisch te maken: er zijn mensen op de wereld, die anderen kwetsen, zelfs hun eigen kinderen, en ze komen veel voor. Jij was daar helaas als kind het slachtoffer van. Voor veel mensen is het heel moeilijk om dit te erkennen.
Genezen door contactherstel met je innerlijke kind
Hoe genees je dan jezelf? Door de emotionele bankrekening met je ‘innerlijke kind’ te herstellen. Het is zeer behulpzaam gebleken om er vanuit te gaan, dat jij energetisch als kind nog in jezelf aanwezig bent. Als kind heb je de tekorten allemaal ervaren, zonder de mogelijkheid om die te verwerken, jezelf te troosten, het te begrijpen of je ouders te veranderen. Met andere woorden: vechten en vluchten was niet mogelijk. Je moest het ondergaan. Dat moet bijzonder pijnlijk geweest zijn, zeker als je er alleen voor stond, zonder steun en hulp van een volwassene.
Dit kind kun je, als de volwassene die je nu bent, alsnog helpen. Dat is eigenlijk heel goed nieuws. Wat had jij toen nodig? Troost? Warmte? Aandacht? Begeleiding? Geruststelling? Gehoord en gezien worden? Waardering? Dit alles kun je je innerlijke kind alsnog geven. Hiermee stort je dus op je eigen innerlijke emotionele bankrekening en dat heelt de oude wonden. Je zult merken, dat je je langzamerhand, naarmate je dit meer doet, steviger en blijer gaat voelen. Je herstelt de relatie met jezelf en dat is m.i. het grootste geschenk dat je jezelf kunt geven.
Er gebeurt dan iets energetisch met jezelf. Je ‘frequentie’ verhoogt en je verdraagt steeds minder grensoverschrijdend gedrag van de ander, verwacht respect en trekt meer liefdevolle mensen aan. Het kan zijn, dat hierdoor vertrouwde mensen in je leven voorbijgangers worden en dat kan heel pijnlijk zijn. Maar als je door deze fase van verlies heen bent, zul je merken dat je blijer bent met jezelf en andere, beter bij jou passende, leukere mensen om je heen verzamelt. Zij zullen jouw emotionele bankrekening spekken, en jij de hunne!
Liesbet Scager, september 2018
(afbeelding spaarvarken:
via https://www.seniorliving.org/)
